دکتر سلامت

نظریات متعددی در خصوص کاهش شیوع ویروس کووید-19 با فرا رسیدن فصل تابستان و افزایش دما مطرح شده بود. با این حال، علیرغم ورود به فصل گرم سال، این ویروس همچنان به عنوان یک تهدید خطرناک باقی مانده و روند افزایشی خود را ادامه داده است. این موضوع نشان می‌دهد که عوامل موثر بر شیوع این بیماری همه‌گیر فراتر از صرفاً تغییرات فصلی و دمایی بوده و نیازمند بررسی و تحلیل دقیق‌تر عوامل دیگر است تا بتوان راهکارهای موثرتری برای مقابله با آن ارائه نمود.

تصور میکردیم که با فرارسیدن فصل تابستان، شیوع ویروس کووید-19 کاهش خواهد یافت، اما متأسفانه این اتفاق رخ نداده است.

آمار مبتلایان به این ویروس همچنان بسیار بالا است و دپارتمان سلامت و کنترل محیطی گزارشات زیادی در این زمینه منتشر کرده است. با وجود این که فصل تابستان فرا رسیده است، برخلاف شایعات موجود مبنی بر اینکه این فصل عاملی برای از بین بردن ویروس کرونا است، اما همچنان این ویروس وجود دارد و با سرعت بیشتری در حال مبتلا کردن ساکنین کره زمین است. بنابراین بسیار مهم است که در کنار برنامه ریزی برای فعالیت های تابستانی، به این موضوع نیز توجه کنیم که چرا همچنان نیاز به مراقبت در برابر ویروس کرونا وجود دارد.

شیوع ویروس کرونا در کدام فصل بیشتر است؟

بسیاری از بیماری های عفونی فصلی هستند، بنابراین اصلا جای تعجب نیست که ببینیم کووید 19 چگونه است. به طور مثال؛ بیماری مثل آنفولانزا در فصل پاییز افزایش پیدا می کند و اوج آن در فصل زمستان است در حالی که بیماریی مثل پولیو یا فلج اطفال در فصل تابستان بیش از همیشه بود.

عوامل دیگری هم وجود دارد مانند آب و هوا که خود می تواند مهم ترین عامل تغییرات فیزیکی در بدن باشد. مثلاً مطالعات نشان می دهد که ویروس آنفولانزا به راحتی در هوای سرد و خشک پخش می شود اما هنوز هم شک داریم که آیا علت آن رفتار ویروس آنفولانزاست و یا به این دلیل است که ریه ها بیشتر در معرض عفونت ها قرار می گیرند.

اما سوال اینجاست آیا ویروس کرونا که به سرعت درحال انتشار در سراسر جهان است، از فصل آنفلوانزا تبعیت می کند و با رسیدن فصول گرم سال فروکش خواهد کرد؟ به اعتقاد بسیاری از دانشمندان هنوز خیلی زود است که رفتار این ویروس خطرناک در آب و هوای گرم را پیش بینی شود.

ویروس کووید 19 شبیه به سارس است اما فصلی نخواهد بود زیرا اندازه گیری های مربوط به سلامت عمومی را به راحتی شامل نمی شود. در واقع ویروس کرونا مانند سارس، بر اثر بروز علائم در فرد شیوع پیدا می کند. ویروس کرونایی که عامل ایجاد سرماخوردگی باشد، فصلی است.

بسته به بیماری های قبلی که این گونه شیوع داشتند، احتمال می رفت که کووید 19 هم یک بیماری فصلی باشد و کم کم از بین برود، البته این موضوع بستگی به این دارد که چه مقدار ایمنی در برابر بیماری وجود داشته باشد.

انواع ویروس کرونا و میزان قدرت آنها

در خانواده کرونا ویروس، ویروس های زیادی وجود دارند، اما فقط 7 نمونه از آنها موجب بیماری انسان می شود. 4 مدل از این ویروسها منجربه سرما خوردگی شده و موارد دیگر جدید و کشنده هستند که تصور می شود از طریق حیواناتی همچون خفاش و شتر به انسانها سرایت کرده باشند. مقامات بهداشتی ویروس جدید را SARS-CoV-2 و بیماری ناشی از آن را کووید19 (COVID-19) نامیده اند.

**این نظریه که گرمای تابستان موجب فروکش شدن این همه گیری شود هنوز اثبات نشده است.ویروس هایی که موجب آنفلوانزا یا سرماخوردگی های کروناویروسی خفیف تر می شوند، معمولا در ماه های گرم تر فروکش می کنند زیرا از ویروس های فصلی هستند. اما اینکه آیا SARS-CoV-2 نیز همان گونه رفتار خواهد کرد یا نه، اصلا مشخص نیست.**

تابستان و آندمیک شدن ویروس کرونا

ویروس کرونای جدید نمی تواند در شرایط گرما به مدت زیاد در خارج از بدن فرد بیمار باقی بماند. نظریه های متفاوتی درباره از بین رفتن ویروس در گرما وجود دارد. برخی از آنها معتقدند که ویروس در تابستان خود به خود از بین می رود، اما برخی از نظریه ها، از کم شدن ویروس در تابستان و بازگشت دوباره آن در زمستان می گویند که تبدیل به آندمیک(بومی) شده و توانایی انتشار در هر جایی را خواهد داشت.

اما اگر ویروس قدرت عفونی کردن کمتری در شرایط گرم تر داشته باشد، به احتمال فراوان با سرد شدن هوا در نیمکره جنوبی شیوع پیدا می کند. به نظر دیوید هیمان از دانشکده ی بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن که در سال 2003 هدایت پاسخ جهانی در برابر شیوع سارس را برعهده داشت، ویروس کرونای عامل مرس در ماه اوت و زمانی که هوا بسیار گرم بود در عربستان سعودی منتشر شد. بنابراین این ویروس ها قطعا می توانند در جریان فصول گرم گسترش پیدا کنند.

شیوع ویروس کرونا چه زمانی کمتر می شود؟

برخی عوامل خارجی می تواند ویروس را پس از خروج از بدن فرد بیمار از بین ببرد، مانند الکل موجود در ضدعفونی کننده ها که موجب شکسته شدن و ناپایداری پروتئین ها و لیپیدها می شود. یکی از دلایلی که تصور می شود در فصل گرما شیوع آنفولانزا کمتر است، کمتر شدن زمان با هم بودن انسانها در فضای محصور است که می تواندبه تعطیلات مدارس ارتباط داشته باشد.

فصل آنفلوانزا معمولا از ماه اکتبر آغاز شده و تا آوریل یا مارس ادامه پیدا می کند. دانشمندان فرضیه های مختلفی برای این پدیده بیان می کنند. برخی علت آن را چنین ارائه می کنند که چون در فصل سرد، انسانها به دلیل سرما در فضاهای بسته در کنار هم می باشند، بنابراین احتمال انتقال بیماریی افزایش پیدا می کند.

پژوهش های جدید نشان می دهد که هوای سرد و خشک ممکن است به سالم ماندن ویروس ها و امکان جبه جای آنها در مسافت های طولانی کمک می کند.

در زمستان رطوبت هوا کمتر است و امکان دارد که موجب مختل شدن عملکرد مخاط بینی شود. سرد و خشک بودن هوا، منجر به خشک تر شدن مخاط شده و در به دام انداختن ویروس ها کارآیی کمتری خواهند داشت.

به اعتقاد محققانی که در حال مطالعه بر روی ویروس کرونا هستند، نور خورشید که در زمستان کمتر است، هم به تخریب ویروس هایی که به سطوح منتقل شده اند، کمک می کند. نور فرابنفش موجب شکستن اسید نوکلئیک شده و تقریبا سطوح را استریل می کند.

به همین دلیل فضای بیرون به دلیلی وجود نور فرانبفش، تمیزتر از فضای داخل است. این نور فربنفش به حدی در از بین بردن ویروس و باکتریها موث است که در اکثر بیمارستانها برای استرلیزه کردن تجهیزات از آن استفاده می شود.