دکتر سلامت

تب و لرز اغلب نشانه‌ای از وجود بیماری‌های متعددی از جمله سرماخوردگی، آنفلوانزا و عفونت‌های مختلف است. با تشخیص به موقع این علائم اولیه، می‌توانید اقدامات درمانی مناسبی را جهت کنترل سریع تب و لرز به کار گیرید. این امر نه تنها به تسکین سریع‌تر علائم کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند از تشدید بیماری و بروز عوارض احتمالی نیز پیشگیری نماید. بنابراین، توجه دقیق به نشانه‌های اولیه تب و لرز و اقدام به موقع برای درمان آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.

چرا تب و لرز می کنیم و راه درمان تب و لرز چیست؟

بدن انسان دارای دمای طبیعی 37 درجه است. اگر این دما به بالای 38 درجه سانتیگراد افزایش یابد، این حالت به عنوان تب شناخته می شود. تب و افزایش دمای بدن، توانایی دفاعی گلبول های سفید را بهبود می بخشد و نشان دهنده مبارزه سیستم ایمنی بدن با یک تهدید خطرناک است. با این حال، همزمان با وجود دمای بالای بدن، فرد احساس سرما و لرز می کند. این پدیده یکی از شگفتی های بدن انسان است که در این متن به تفصیل درباره علت آن توضیح داده شده است.

علت تب و لرز

همه ما این حالت را تجربه کرده ایم که در حال سوختن در تب اما ناگهان از سرما به خودمان میلرزیم. تب نشانه ی مبارزه ی بدن با عوامل بیماری زا است زیرا ویروس ها و باکتری ها در دمای بالای 98.6 درجه فارنهایت (F) کمتر تکثیر میشوند.

در این حالت که مغز فرمان می دهد دمای بدن برای مبارزه با عامل بیماری زا بالا برود، بدن طبق فرمان مغز تلاش می کند که به دمای جدید برسد و برای تولید گرمای موردنیاز شروع به انقباض و انبساط ماهیچه ها می کند که این انقباض و انبساط احساس لرز به وجود می آورد.

همچنین وقتی دمای بدن شما بالاتر از حد معمول باشد، هوا و محیط اطراف شما سردتر از چیزی است که قبلا بوده و احساس میشود و زمانی که تفاوت زیادی بین دمای بدن شما و محیط اطراف باشد، شما احساس سرمای بیشتری میکنید وبدن تلاش میکند تا با تولید حرارت و انقباض و انبساط ماهیچه ها خود را در مقابل سرما یا لرزش گرم نگه دارد.

چه عواملی موجب ایجاد تب و لرز می شوند؟

جالب است بدانید که مدت تب به میزان قابل توجهی به دلیل تب کردن بستگی دارد. منابع احتمالی فراوانی که سبب ایجاد تب می شوند، عبارت اند از:

1. سرما خوردگی و انفولانزا 
2. عفونت های گوشی
3. عفونت سینوس ها
4. برونشیت
5. مونو نوکلئوز
6. سینه پهلو
7. آپاندیس
8. گاستروآنتریت 
9. مننژیت

دلیل دیگری که ممکن است که باعث بروز تب بشود، برخی از آنها اختلالات خودایمنی میباشند، مثل رماتیسم مفصلی و بیماری کرون (بیماری های التهابی روده)،سرطان، لخته خون و حتی یکسری از داروهای خاص.

تب در کودکان بعد از تزریق واکسن نیز رخ میدهد.در بعضی از مواقع با یک بیماری ویروسی خفیف، تب ممکن است از یک روز تا چند هفته یا چند ماه وابسته به عفونت بدن طول بکشد.برای پی بردن به عامل تب به نشانه ها و علائم بیماریتان توجه نمایید.

بهترین اقدامات؛ برای درمان تب و لرز چه کاری می توان انجام داد؟

اولین عکس العملی که ممکن است در زمان تب و لرز داشته باشید، پوشیدن لباس های بیشترو پیچیدن پتو دور خودتان است تا احساس گرما داشته باشید اما این کار اشتباه است زیرا هر چه بیشتر لباس بپوشید، دمای بدنتان بالاتر میرود و تب افزایش می یابد و تب بالا نیز خطرناک بوده و خطر تشنج را در پی دارد.

در زمان تب و لرز آرامش داشته باشید و کارهایی زیر را برای درمان تب و لرز انجام دهید:

1. لباس های گرم در حد معقول و مناسب بپوشید.
2. از استفاده در پتو زیاده روی نکنید.
3. هر وقت لرزشتان تمام شد، لباس تنتان را کم کنید و پتو دور خود نپیچید.
4. اگر کودکتان تب ولرز دارد، لباس های سبک و راحتی تنش کنید.
5. آب بیشتری بنوشید.
6. پاشویه انجام دهید اما به هیچ عنوان از الکل و آب سرد جهت پاشویه استفاده نکنید.
7. بروز لرز در هنگام انجام پاشویه نشانه درست انجام ندادن پاشویه و ایجاد کلاپس در عروق محیطی است و باید بلافاصله پاشویه را قطع کنید.
8. اضطراب نداشته باشید. 
9. از داروهای تب بر مثل :استامینوفن یا ایبوپروفن که می توانند میزان تب شما را کاهش دهند و حالتان را بهتر کنند، استفاده کنید اما هیچگاه به کودکان آسپرین ندهید.

تب و لرز در چه مواقعی خطرناک است؟

تب به طور ذاتی چیز خطرناکی نیست بلکه دفاعی طبیعی است برای مقابله با بیماری. تب راه حل بدن شما برای مبارزه با عفونت هایی است که محیط بدن شما را خالی از میکروب میکند. تب یا افزایش دمای بدن حتی به اندازه یک یا دو درجه میتواند توانایی رشد عامل بیماری زا را متوقف کند.

در بیشتر افراد تب خطرناک نیست و بیش از حد افزایش نمی یابد اما در صورت بروز هر یک از علائمی که در ادامه آورده ایم به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی باید برای معالجه تب و لرز اقدام نمایم؟

در صورت بروز هر یک از علائم زیر همراه با تب و لرز با پزشکتان تماس بگیرید :

1. تب همراه با علائم حائز اهمیتی مثل تنگی نفس، گرفتگی عضلات گردن، سر درد، مشکلات پوستی، ورم مفاصل، درد های شکمی یا خستگی مفرط 
2. تب شدید و طولانی (بیشتر از دو سه روز)
3. در صورت داشتن مشکل دارویی یا بیماری جدی 
4. تب بالای 38 درجه در کودکان 

اگر بیمار همراه با تب دارای علائم زیر بود، باید با 115 تماس بگیرید:

1. بیمار گیج به نظر میرسد و نمیتواند به راحتی بیدار بماند.
2. بیمار نمیتواند به درستی راه برود و یا دست و پایش را تکان دهد.
3. بیمار دچار حمله ناگهانی صرع-تشنج شود.
4. بیمار دچار مشکل تنفس یا سردرد شدید و گرفتگی گردن شود.

در صورت داشتن هر کدام از علائم بالا و تب و لرز با مراقب های ویژه تماس بگیرید و سپس اقدامات زیر را انجام دهید:

1. آرامش خود را حفظ کنید.
2.  استراحت کنید.
3.  مقداری مایعات بنوشید تا از کم شدن آب بدنتان جلوگیری شود.
4. پاشویه با آب ولرم موثر است.
5. مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن مفید خواهد بود.

نکته مهم

در انتها باید خاطرنشان کنیم که تب و لرز به خصوص در کودکان مسئله ی شوخی برداری نیست و چنانچه با مراقبت های اولیه بهبود نیافت حتما و فورا باید به پزشک مراجعه شود.