دکتر سلامت

اگر تمایل دارید تا عملکرد مغزی خود را بهبود بخشیده و به طور روزافزون ارتقا دهید، ضروری است که از مصرف برخی مواد غذایی خاص پرهیز کنید و آنها را وارد رژیم غذایی خود نسازید. در این میان، میان وعده‌های غذایی مانند چیپس، پفک، شیرینی‌ها و انواع فست‌فودهای لذیذ در دسته غذاهای کم ارزش قرار می‌گیرند که مصرف آنها می‌تواند به کاهش عملکرد مغزی منجر شود. بنابراین، اجتناب از مصرف این دسته از مواد غذایی و جایگزینی آنها با گزینه‌های سالم‌تر می‌تواند در بهبود و افزایش مداوم قدرت شناختی مغز نقش به سزایی ایفا کند.

مواد غذایی خِنگ کننده را بشناسید

1- آدامس

تحقیقات نشان می دهند که جویدن آدامس در برخی موارد می تواند کارایی مغز را کاهش دهد. مطالعات نشان می دهند که جویدن آدامس هنگام انجام فعالیت هایی که به تمرکز و دقت نیاز دارند، می تواند موجب اختلال در حفظ اطلاعات در کوتاه مدت شود. جویدن آدامس می تواند ثبت داده ها و اطلاعات مختلف در مغز را با چالش هایی مواجه کند.

با این وجود، پژوهش های دیگری نشان می دهند آدامس جویدن به افزایش تمرکز کمک می کند. در این زمینه پژوهش های متناقضی دیده می شود. به همین دلیل این احتمال وجود دارد که در این زمینه دچار سردرگمی شوید. به هر حال، اگر به جویدن آدامس عادت دارید بهتر است نیم نگاهی به این هشدارها هم داشته باشید یا عادت های مضر دیگر برای سلامت مغز را از کنید به اندازه کافی آب بنوشید، خواب کافی داشته باشید و مغزتان را فعال نگه دارید تا مشکلات کاهش حافظه به سراغ تان نیاید.

2- چیپس، سیب زمینی سرخ کرده و پیتزا

پژوهش هایی که روی چهار هزار کودک انجام شده نشان می دهند کودکان سه ساله ای که در رژیم غذایی شان مقدار زیادی غذاهای کم ارزش و فست فودهایی مانند چیپس، پیتزا و سیب زمینی سرخ کرده وجود داشت در سال های بعد ضریب هوشی کمتری داشتند. بنابراین مهم است که پدر و مادرها از همان سال های اولیه به رژیم غذایی فرزندانشان توجه داشته باشند. علاوه بر این، داشتن تغذیه خوب در دوران کودکی هوش زبان شناختی کودکان را تقویت می کند.

پژوهشگران تاکید می کنند مصرف غذاهایی مفید برای رشد و پرورش مغز در دوران کودکی ضروری است. با این وجود، شاید سخت باشد که کودک ایرادی تان را راضی کنید تا از مصرف فست فودهای چرب و خوشمزه دست بکشد و به سراغ غذاهای سالم تر برود. برای رسیدن به این هدف باید پشتکار داشته باشید. زود مایوس نشوید. یادتان باشید که باید کودکان را بارها و بارها به خوردن غذاهای سالم تشویق کرده و آنقدر این کار را تکرار کنید تا به این رژیم غذایی عادت کنند. حتی می توانید با کمک ساندویچ و اسنک های خوش قیافه این مواد غذایی سالم را به رژیم غذایی فرزند دلبندتان راه دهید.

3- کره

اگر رژیم غذایی شما سرشار از چربی های اشباع شده باشد، عملکرد مغزتان کاهش می یابد. نیتجه پژوهش های محققان دانشگاه هاروارد این موضوع را تایید می کند. در این تحقیق پژوهشگران شش هزار خانم را به مدت چهار سال بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند خانم هایی که در رژیم غذایی شان چربی های اشباع شده بیشتری وجود داشت، در آزمون های تست هوش و حافظه ضعیف تر بودند و مغزشان عملکرد پایین تری داشت ولی خانم هایی که در رژیم غذایی شان چربی های تک غیراشباع شده وجود داشت؛ مانند چربی موجود در روغن زیتون و آووکادو، امتیازهای بیشتری را در آزمون های مختلف به دست می آورند.

البته نیازی به حذف کامل این مواد غذایی نیست و مقدار کمی از این چربی ها در رژیم غذایی مشکلی ایجاد نمی کند. پس بهتر است نمونه های کم چرب تری از فرآورده های حیوانی مانند پنیر، ماست و شیر را انتخاب کنید و از مصرف گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس هم پرهیز کنید.

متخصصان تغذیه توصیه می کنند بهتر است پروتئین مورد نیاز بدنتان را از منابع گیاهی تامین کنید و بیشتر به سراغ مصرف سویا و حبوبات بروید.

4- رژیم غذاییِ کم کربوهیدرات

خیلی ها دوست دارند لاغر شوند و برای انجام هر کاری حاضرند اما معمولا اولین فکری که به ذهنشان می رسد حذف تمام هیدرات ها از رژیم غذایی شان است، غافل از اینکه اگرچه ممکن است این کار در کوتاه مدت باعث لاغری شان شود اما در دراز مدت عوارض زیادی برای سلامت شان دارد. حذف کربن با کاهش قابل توجه هیدرات های کربن هم با کاهش فعالیت مغز در ارتباط است و شما را به سمت کند ذهن شدن پیش می برد.

پژوهشی که اواخر سال گذشته روی 19 خانم 22 تا 55 ساله انجام شده نشان می دهد افرادی که برای لاغر شدن رژیم های سفت و سختی را دنبال می کردند و در رژیم غذایی شان هیدرات کربن نمی خورند، بخشی از مهارت های مغزشان ضعیف شده بود و در آزمون های حافظه عملکرد ضعیف تری داشتند و در مقابل افرادی که به اندازه کافی هیدرات کربن می خورند ذهن فعال تری داشتند و حافظه شان از سرعت قابل قبولی برخوردار بود.

همانطور که ذکر شد بیشتر افراد دل خوشی از مواد غذایی حاوی هیدرات کربن بالا ندارند و آن را عامل اضافه وزنشان می دانند؛ در حالی که متخصصان تغذیه به شما توصیه می کنند که با هیدرات های کربن دشمن نباشید و آنها را عامل اصلی چاقی تان نپندارید. چاقی در اثر افزایش کالری بدن به وجود می آید و هیدرات های کربن اگر به میزان کافی مصرف شوند، سبب چاقی شما نمی شوند. ضمن اینکه این گروه مواد غذایی سوخت مغز بوده و مصرف شان برای افزایش عملکرد مغز ضروری است.

فقط برای یادآوری می گوییم خوراکی هایی مانند ماکارونی، برنج قهوه ای و نان های سبوسدار بهترین منابع هیدرات های کربن هستند که نباید فراموش شوند.

5- شکر

درست است که مزه خوب و دلچسبی دارد اما شکر برای مغزتان چندان هم شیرین و خوشایند نیست و سلامت شما را تهدید می کند. شاید شنیده باشید که شکر برای دندان ها مضر است، کبد را دچار مشکل می کند و وزن را بالا می برد اما گذشته از همه اینها مصرف مداوم شکر روی عملکرد مغز هم تاثیر گذاشته و به نظر می رسد کارآیی آن را کاهش می دهد.

دانشمندان در این زمینه پژوهش های مختلفی انجام داده و تاثیر شکر را روی موش های آزمایشگاهی امتحان کرده اند. نتایج بررسی های آنها نشان می دهد موش هایی که در رژیم غذایی شان فروکتوز زیادی وجود داشت، وقتی در صفحه های پر پیچ و خم یا ماز قرار می گرفتند حرکت شان آهسته شده و قدرت حافظه شان کاهش می یافت اما موش هایی که در رژیم غذایی شان به جای فروکتوز، امگا 3 وجود داشت، مغزی فعال تر و حرکت های فرزتری داشتند.

براساس این نتایج و دیگر بررسی ها، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که آن دسته از رژیم های غذایی که فقط شامل قند فروکتوز هستند فعالیت های مغز را تحت تاثیر قرار می دهند چون توانایی انسولین را برای کمک به سلول های مغز مختل می کنند. از سوی دیگر، اسیدهای چرب امگا 3 می توانند مغز را در مقابل اثرهای منفی شکر مصوننگه دارند.

قند فروکتوز در گروهی از میوه ها پیدا می شوند اما مصرف این مقدار فروکتوز مشکل زا نیست. مشکل زمانی ایجاد می شود که شربت های شیرینی که در شیرینی جات پیدا می شود و همینطور نوشیدنی های شیرین به مقدار زیاد مصرف شوند.

با وجود اینکه این تحقیقات هنوز در مراحل مقدماتی قرار دارداما متخصصان توصیه می کنند برای حفظ سلامت تان مصرف شکر را محدود کرده و به جای آن اسید چرب امگا 3 بیشتری را در رژیم غذایی تان بگنجانید. گردو، ماهی سالمون و سویا از جمله منابغ غنی از اسید چرب امگا 3 هستند که مصرف آنها برای بهبود عملکرد مغز ضروری است.

6- نمک

نمک هم به اندازه شکر برای مغز شما مضر است، به ویژه هنگامی که نمک داخل فست فودها و گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، چیپس و همبرگر باشد. نمک جدای از اینکه سبب افزایش فشار خون شما می شود، فعالیت شناختی مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. محققان به این نتیجه رسیده اند که داشتن رژیم غذایی سرشار از نمک فعالیت های شناختی مغز را به شدت تحت تاثیر قرار داده و سرعت انتقال داده ها را در میان افراد میانسال به طور قابل توجهی کاهش می دهد. اگر نمک به طور مستقیم کمی قبل از خوردن غذا به آن اضافه شود بسیار مضرتر از زمانی است که همراه با غذا پخته می شود.

7- غذاهای کم ارزش

خیلی از میان وعده های غذایی مانند چیپس و پفک، شیرینی و همینطور فست فودهای لذیذ و خوشمزه در گروه غذاهای کم ارزش قرار می گیرند. متخصصان تغذیه دانشگاه آکسفورد دریافتند که خوردن همبرگر، کباب های آماده، چیپس و دیگر مواد غذایی دارای چربی زیاد می تواند در کاهش عقل و هوش آدم ها مؤثر باشد.

متخصصان با انجام آزمایش هایی روی موش ها به این نتیجه رسیدند موش هایی که در مدت 10 روز به طور مداوم فست فود مصرف می کردند حافظه کوتاه مدت شان آسیب می دید. خوردن انواع فست فود توان تحرک و فعالیت بدنی را کاهش می دهد. علاوه بر این، محققان معتقدند فست فودها سرشار از چربی هستند که منجر به چاقی، ابتلا به بیماری دیابت و تهدید سلامت بدن در درازمدت می شوند.

اگر نمی خواهید خنگ شوید ... - در اولین قدم از مصرف غذاهای مضر مانند فست فودها، غذاهای پرچرب، کره، نمک، سوسیس و کالباس، چیپس و سیب زمینی سرخ کرده زیاد اجتناب کنید.

- به طور مرتب ورزش کنید و فعالیت جسمی داشته باشید.

- ورزش های ذهنی مانند شطرنج، جدول کلمات متقاطع، سودوکو و ... حل کنید.

سوسیس و کالباس

این خبر برای دوستداران فست فودهای خوشمزه بسیار مایوس کننده است اما محققان این بار باز هم سوسیس و کالباس را نشانه گرفته اند و این گروه از غذاها را هم به مواد غذایی خنگ کننده اضافه کرده اند. در مواد غذایی فرآوری شده ترکیبات نگه دارنده مضری وجوددارد که فعالیت مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.

طعم دهنده و رنگ های مصنوعی هم چنین مشکلی ایجاد می کنند. از سوی دیگر، براساس یافته های منابع علمی مختلف سوسیس و کالباس ها چربی زیادی دارند، این چربی ها بخش هیپوتالاموس مغز را که مسئول کنترل و تنظیم گرسنگی است، تحت تاثیر قرار داده و چرخه طبیعی بدن را مختل می کند. در نتیجه اختلالاتی در بدن ایجاد می کند و بدین ترتیب با تاثیر بر عملکرد مغز، زمینه چاقی فراهم می شود.