دکتر سلامت

صدمات دیسک کمر به طور تدریجی و مزمن اتفاق می افتد و می تواند یک مشکل شایع برای افراد در طول زندگی باشد. با این حال، با رعایت برخی اصول و توجه به نکات کلیدی، می توان از ابتلا به این بیماری تا حد زیادی پیشگیری کرد. برای نمونه، حفظ وضعیت صحیح بدن در طول فعالیت های روزمره، استفاده از وسایل کمکی در هنگام بلند کردن اجسام سنگین، و انجام ورزش های تقویت کننده عضلات کمر و ستون فقرات می تواند نقش مهمی در پیشگیری از بروز دیسک کمر ایفا کند. با به کارگیری این توصیه ها، می توان از بروز و تشدید این مشکل جلوگیری نمود و سلامت ستون فقرات را تضمین کرد.

دیسک کمر چیست و چه علائمی دارد؟

دیسک کمر بین استخوان ها و مهره های کمر قرار دارد. دیسک مهره کمر دارای یک مرکز نرم و ژله ای است که نقاط سفت تری نیز دارد. گاهی اوقات این دیسک لغزنده می شود و زمانی دیسک دچار مشکل می شود که بخش نرم آن به قسمت سفت فشار می آورد. این وضعیت می تواند منجر به درد، ناراحتی و مشکلات دیگری در ناحیه کمر شود.

دیسک کمر گاهی اوقات در نزدیکی عصب دچار مشکل می شود وو بسته به این که دیسک کمر کجاست، مشکلات موجود در آن می تواند باعث درد ، بی حسی و ضعف در قسمت بازو و پای فرد شود . بسیاری از افراد هنگام مواجهه با این مشکل هیچ علائم خاصی ندارند و جراحی نیز لزوما برای همه تجویز نمی شود .

علائم ابتلا دیسک کمر

علائم دیسک کمر بیشتر در قسمت پایین آن ظاهر می شود ، البته که رخ دادن آن در نزدیکی گردن نیز امکان پذیر است و علائم آن نیز بستگی به محل رخ داده دارد که معمولا شامل موارد زیر می باشد :

• درد بازو و ساق پا :

اگر دیسک کمر شما در قسمت پایین آسیب دیده باشد ، معمولا درد زیادی را در ناحیه ران، باسن و نرمه ساق پا دارند و همچنین این درد ممکن است در هر جای دیگری از پا نیز احساس شود . دیسک در نزدیکی گردن درد زیادی را در شانه و بازو ایجاد می کند که این درد هنگام سرفه کردن ، عطسه کردن و پوزیشن های مشخصی افزایش می یابد و این درد اغلب تیز و همراه با سوزش است .

• بی حسی و گزگز کردن :

افرادی که مبتلا به دیسک کمر هستند ، اغلب با بی حسی و گزگز کردن در ناحیه آسیب دیده مواجه می باشند .

• ضعف :

ضعف عضلات نیز به علت آسیب به عصب به وجود می آید تا جایی که فرد قادر به بلند کردن و یا نگه داشتن اجسام نیست .

گاهی اوقات نیز این علائم ظاهر نمی شود و فقط با عکس می توان متوجه آن شد .

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟

اگر درد گردن یا کمر شما به پا و دستتان انتقال پیدا کرده و در این قسمت دچار ضعف و بی حسی و گزگز کردن بودید ، حتما به پزشک مراجعه کنید .

علل ابتلا به دیسک کمر

دیسک کمر در طول سال ها به صورت تدریجی اتفاق می افتد و همزمان که سن فرد بالا می رود، انعطاف دیسک کمتر می شود و بیش از همیشه در معرض آسیب قرار می گیرد .

گاهی اوقات بلند کردن اجسام سنگین نیز می تواند عاملی برای مشکل دیسک کمر باشد و آسیب هایی مثل افتادن پرت شدن از جایی نیز می تواند این مشکلات را ایجاد کند.

عوامل افزایش خطر دیسک کمر

عوامل خطر دیسک کمر می تواند شامل موارد زیر باشد :

• وزن :

وزن بالا می تواند فشار به کمر را در قسمت پایین افزایش دهد .

• شغل :

افرادی که شغل های سخت از لحاظ فیزیکی دارند ، بیشتر در معرض این مشکل هستند. بلند کردن ، کشیدن ، هل دادن و خم کردن بدن به طور پی در پی می تواند خطر ابتلا به دیسک کمر را افزایش دهد .

• ژنتیک :

بعضی از افرادی که سابقه دیسک کمر را در افراد خانواده دارند ، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به شمکلات دیسک کمر هستند .

• سیگار کشیدن :

سیگار می تواند اکسیژن ها را در بدن محدود کند و باعث مشکلاتی از جمله دیسک شود .

سختی ها و مشکلات

دیسک کمر می تواند فشار را به دیگر قسمت های مهره کمر افزایش دهد و عصب ها را درگیر کند . اغلب جراحی های اورژانسی در این بین توصیه می شود .

اگر شرایط زیر را دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید :

- بدتر شدن علائم :

درد ، بی حسی یا ضعف می تواند فعالیت های روزانه شما را سخت تر کند و نشان از شدید شدن مشکلات دیسک کمر دارد.

- عملکرد نامناسب روده :

این مشکل می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد معده فرد شود که نیاز به مراجعه اورژانسی به پزشک دارد.

- بیهوشی سطحی :

افزایش احساس ضعف و درد در این ناحیه می تواند باعث بیهوشی در فرد شود.

پیشگیری از ابتلا به دیسک کمر

برای پیشگیری از مشکلات دیسک کمر می توان موارد زیر را رعایت کرد :

• ورزش کردن :

تقویت عضلات می تواند استقامت شما را افزایش دهد و از ستون فقرات تان حفاظت کند .

• طرز صحیح ایستادن و حالت بدنی متناسب :

سعی کنید که طرز ایستادن و نشستن خود را در هر حالتی بهبود ببخشید و کمر خود را صاف نگه دارید، مخصوصا زمان هایی که طولانی مدت می نشینید و اجسام سنگین را به آرامی بلند کنید، پاهای خود را نیز به حالت متناسب در کنار هم قرار دهید .

• وزن متناسب :

اضافه وزن باعث ایجاد فشار بیشتر روی ستون فقرات و دیسک کمر می شود و آن ها را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد .

• ترک سیگار :

دوری کردن از دخانیات تا حد زیادی روی جلوگیری از دیسک کمر تاثیرگزار است .

تشخیص دیسک کمر

در این شرایط پزشک از شما می خواهد که چند روزی فعالیت خود را کم کنید تا این قسمت از کمر شما تحریک نشود و سپس یک معاینه معمولی و فیزیکی را در مطب انجام می دهد .

بعد از آن معمولا آزمایشات با استفاده از اشعه ایکس از فرد گرفته می شود که همان رادیولوژی می باشد که می تواند مشکلاتی مثل عفونت ، شکستگی و تومورها را نشان دهد .

اسکن توموگرافی نیز یک تصویربرداری تشخیصی می باشد که بعد از اشعه ایکس انجام می شود و می تواند سایز و شکل کانال ستون مهره ها و محتوا و ساختار آن را نشان دهد .

تصویربرداری ام.آر.آی نیز یکی دیگر از روش های تشخیصی است که در آن از عکس های سه بعدی با استفاده از اهنربا های قوی و تکنولوژی کامپیوتر استفاده می شود . ام.ار.ای می تواند ستون فقرات، ریشه های عصب و اطراف نواحی فقرات را با بزرگ ترین حالت نشان دهد .

میوگرام نیز یکی دیگر از این آزمایشات است که فضای دارای مایع بین مهره ها را نشان می دهد .

الکترومیوگرام نیز یکی دیگر از آزمایش ها می باشد که ریشه های عصبی و بافت عضلات را نشان می دهد و همچنین هرگونه آسیبی را در لین قسمت ها به طور دقیق نمایان می کند .

درمان های غیر جراحی دیسک کمر

درمان اولیه دیسک کمر معمولا گزینه جراحی نمی باشد . در این شرایط پزشک به بیمار توصیه می کند که فعالیت خود را در پایین ترین سطح و بدون هیچ دردی انجام دهد و تا چند هفته همین روش را در پیش بگیرد که این کار تا حد زیادی التهابات ستون فقرات را کاهش می هد .

دیسک کمر تا حد زیادی با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی قابل درمان است و البته اگر درد فرد خفیف تا معمولی باشد . تزریق استروئید اپیدورال نیز می تواند با سوزن انجام شود که قبل از آن حتما باید راهنمای تصویربرداری اشعه ایکس را داشته باشیم .

ممکن است که پزشک در این بین فیزیک درمانی را به شما پیشنهاد دهد که درمانگر در این مواقع یک ارزیابی عمیق را انجام می دهد که با تشخیص پزشک ترکیب می شود و این درمان شامل جا انداختن ، ماساژ درمانی ، یخ گذاشتن ، گرما درمانی ، محرک الکتریکی عضله و کشش عضلات می باشد و در این بین از دارو های مسکن برای آرام کردن عضلات نیز استفاده می کنند .

درمان جراحی

ممکن است پزشک مشاهده کند که با انجام درمان های غیر جراحی تغییری در فرد به وجود نیامده و در نتیجه درمان جراحی را تجویز می کند .

گزینه های جراحی با بیمار در میان گذاشته می شود و پروسه صحیح برای او تعیین می شود و در این جراحی ها سن بیماری ، سلامت کلی او و دیگر مشکلات او مورد بررسی قرار می گیرد .

فواید جراحی قابل اغماض نیست اما سختی هایی نیز دارد و البته که اکثریت بیماران از نتیجه این نوع جراحی راضی هستند اما باز هم هیچ تضمین صدرصدی برای آن وجود ندارد .

در این نوع جراحی با برش کوچکی در کمر، دیسک آسیب دیده خارج می شود و دچار جابجایی می شود و تقریبا شش ماه زمان برای بهبودی کامل بعد از این جراحی لازم است تا بتوان پیشرفت و بهبودی کامل را در فرد مشاهده کرد . فرد برای این نوع جراحی باید وضعیت کامل سلامتی بدون هیچ نوع عفونت، پوکی استخوان داشته باشد. اگر بیش از یک دیسک فرد مشکل داشته باشد ، فرد گزینه خوبی برای جراحی نمی باشد .

افرادی که کاندیدای خوبی برای جراحی دیسک کمر هستند :

•  ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره
•  ضعف و بی حسی شدید در عضلات
•  عملکرد نامناسب روده ها
•  سختی در ایستادن و راه رفتن
•  جواب ندادن درمان دارویی و فیزیکی
•  سالم بودن کلی بدن