اگر فردی به دلیل گیر کردن چیزی در گلوی خود دچار خفگی شده و قادر به تنفس نباشد، بسیار مهم است که بلافاصله اقدامات کمک های اولیه ی صحیح را به انجام رسانید. در چنین مواقعی، سرعت عمل و اجرای درست روش های امدادی می تواند نقش حیاتی در نجات جان فرد داشته باشد. با اجرای صحیح و به موقع این اقدامات اولیه، می توان از تشدید وضعیت خفگی و نتایج جبران ناپذیر آن جلوگیری کرد و شانس بقای فرد را افزایش داد.
کمک های اولیه در هنگام خفگی به چه شکل و به چه ترتیبی انجام می گیرد؟ خفگی در شرایطی رخ می دهد که شیئی خارجی در گلو یا حلق گیر کرده و راه هوایی را مسدود کند. در بزرگسالان عامل ایجادکننده اغلب یک تکه غذا است و کودکان خردسال اغلب اشیاء کوچک را می بلعند. از آن جا که خفگی مانع رسیدن اکسیژن به مغز می شود، در اولین فرصت ممکن کمک های اولیه را انجام دهید. علامت جهانی خفگی، دست هایی است که گلو را محکم گرفته اند. در این مقاله، ما به بررسی و توضیح مراحل و روش های ارائه کمک های اولیه در هنگام خفگی خواهیم پرداخت. این اطلاعات می تواند به شما در موقعیت های اضطراری کمک کند تا بتوانید به فرد در حال خفگی کمک کنید و از بروز عواقب وخیم جلوگیری نمایید. ما در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک به شما آموزش خواهیم داد که چگونه در چنین شرایطی عمل کنید.
علائم بارز خفگی
اگر شخص علائمی ندارد، به دنبال این نشانه ها باشید:
- عدم توانایی در صحبت کردن
- مشکل در تنفس یا تنفس صدادار
- صداهای خش دار هنگام تلاش برای نفس کشیدن
- سرفه ای که ممکن است ضعیف یا با زور باشد.
- رنگ پوست، لب ها و ناخن ها به آبی یا تیره تغییر می کنند.
- پوستی که ابتدا سرخ شده و سپس رنگ پریده یا مایل به آبی می شود.
- از دست دادن هوشیاری
تکنیک های رایج کمکهای اولیه خفگی
چند روش کاربردی و موثر در مواجهه با فرد درگیر خفگی پیشنهاد می شود که تک تک به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
روش پنج و پنج
درصورتی که فرد قادر به انجام سرفهٔ شدید باشد، باید سرفه کند. پزشکان برای ارائه کمک های اولیه به فرد در حال خفگی که قادر به صحبت کردن، گریه کردن یا خندیدن تحت اجبار نیست، روش پنج-پنج را توصیه می کنند.
پنج ضربه به پشت وارد کنید
نزدیک و دقیقاً پشت فرد بزرگسال در حال خفگی بایستید. درمورد کودک پشت سر وی زانو بزنید. برای کمک یک دست را روی قفسهٔ سینه شخص قرار دهید. او را روی کمر خم کنید تا بالاتنه موازی با زمین باشد. با کف دست، پنج ضربه جداگانه به پشت، درست بین استخوان های شانه وارد کنید.
پنج ضربه به شکم وارد کنید
پنج فشار شکمی (که تحت عنوان مانور هایملیک نیز شناخته می شود) انجام دهید. تا زمان خروج عامل انسداد به صورت یک در میان، 5 ضربه و 5 فشار شکمی انجام دهید. پزشکان ضربهٔ پشت را توصیه نمی کنند و تنها روش فشار شکمی را توصیه می کنند. در صورت عدم مهارت در تکنیک ضربات پشت، از آن استفاده نکنید.
از روش فشار شکمی استفاده کنید
برای اعمال فشار های شکمی (مانور های هایملیک) روی شخصی دیگر:
- پشت فرد بایستید. برای برقراری تعادل یک پا را کمی جلوتر از دیگری قرار دهید. دستان خود را دور کمر حلقه کنید . شخص مورد نظر را کمی رو به جلو هدایت کنید. اگر کودکی در حال خفگی است، پشت او زانو بزنید.
- یک دست را مشت کنید و آن را کمی بالاتر از ناف شخص قرار دهید.
- مشت را با دست دیگر بگیرید. با یک فشار سریع و رو به بالا آن را به شکم بفشارید، طوری که گویی سعی در بلند کردن فرد دارید.
- بین 6 تا 10 فشار شکمی انجام دهید تا عامل انسداد خارج شود.
- اگر شما تنها امدادگر هستید، قبل از تماس با شمارهٔ 115 یا اورژانس محلی خود برای درخواست کمک، ضربات پشت و فشارهای شکمی را انجام دهید. در صورت حضور شخص دیگری، همزمان با انجام کمک های اولیه، از او بخواهید برای درخواست کمک تماس بگیرد.
- اگر فرد بیهوش شد، احیای قلبی ریوی استاندارد سی پی آر را با فشار قفسهٔ سینه و تنفس مصنوعی انجام دهید.
کمکهای اولیه خفگی زن باردار
برای باز کردن راه تنفس زن باردار یا افراد چاق باید :
- دستان خود را کمی بالاتر از حرکت معمولی هایملیک، در پایهٔ استخوان سینه، درست بالای محل اتصال پایین ترین دنده ها قرار دهید.
- همان طور که حرکت هاییملیک را انجام می دهید، محکم و سریع به سینه فشار بیاورید.
- تا خارج شدن غذا یا عامل انسداد این عمل تکرار کنید. اگر فرد بیهوش شد، مراحل بعدی را دنبال کنید.
کمکهای اولیه خفگی فرد بی هوش
برای باز کردن راه تنفس فردی بی هوش باید :
- فرد را به پشت روی زمین دراز کرده و دست ها را کنارش قرار دهید.
- راه هوایی را باز کنید. اگر گرفتگی در قسمت پشت یا بالای گلو قابل مشاهده است، یک انگشت را داخل دهان کرده و عامل انسداد را بیرون بکشید.
- اگر قادر به مشاهده شیء نیستید، سعی نکنید با انگشت آن را خارج کنید.
- مراقب باشید مواد غذایی یا شیء را بیشتر در راه تنفسی فرو نبرید؛ این اتفاق در کودکان خردسال به راحتی رخ می دهد.
- اگر شی گیر کرده و شخص بعد از انجام اقدامات فوق پاسخ نمیدهد، سی پی آر را آغاز کنید.
- فشار قفسه سینه ی مورد استفاده در سی پی آرممکن است خارج شدن جسم را در پی داشته باشد.
- حواستان باشد که مدام دهان را چک کنید.
کمکهای اولیه خفگی نوزاد و کودک خردسال
برای باز کردن راه تنفسی کودک کوچکتر از 1 سال باید :
- حالت نشسته به خود بگیرید و کودک را به طور دمر روی ساعد خود نگه دارید. سر و گردن نوزاد را با دست خود نگه داشته و سر را پایین تر از بدن قرار دهید.
- با کف دست خود، پنج بار با ملایمت اما محکم، وسط پشت کودک ضربه بزنید. ترکیب جاذبه و ضربات پشت باید شیء گیر کرده را آزاد کند.
- انگشتان خود را به سمت بالا نگه دارید تا از وارد آوردن ضربه به پشت سر نوزاد جلوگیری کنید.
- کودک را روی شکم، روی ساعد خود بچرخانید و اگر کودک هنوز نفس نمی کشد، او را روی ران خود به گونه ای که سر پایین تر از بدن قرار داشته باشد، قرار دهید.
- با کمک دو انگشت که در وسط سینهٔ نوزاد قرار گرفته است، پنج ماساژ سریع سینه انجام دهید. حدود 2,5 تا 3 سانتی متر فشار داده، و اجازه دهید تا سینه دوباره بین هر فشار بالا بیاید.
- اگر تنفس انجام نمی شود، ضربه های پشت و فشار سینه را تکرار کنید.
- درخواست کمک اورژانسی پزشکی کنید.
- اگر یکی از این تکنیک ها راه هوایی را باز کرد اما نوزاد همچنان نفس نمی کشید، سی پی آر را آغاز کنید.
- اگر کودک بزرگ تر از 1 سال و هوشیار است، تنها فشارهای شکمی را وارد آورید.
- برای اجتناب از آسیب به دنده ها یا اندام های داخلی مراقب باشید تا زور زیادی به کار نبندید.