دکتر سلامت

هر دو تکنیک تصویربرداری پزشکی ام آر آی (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) و سی تی اسکن (تصویربرداری رایانه‌ای) به منظور تشخیص و بررسی بیماری‌های مختلف به کار گرفته می‌شوند. با این حال، این دو تکنیک از نظر اصول فیزیکی، نحوه عملکرد و کاربردهای خود دارای تفاوت‌های قابل توجهی هستند. ام آر آی بر پایه میدان مغناطیسی و امواج رادیویی کار می‌کند و قادر به ارائه تصاویر با وضوح بالا از ساختارهای نرم بدن است. در حالی که سی تی اسکن بر اساس پرتوهای ایکس عمل نموده و بیشتر برای تصویربرداری از ساختارهای استخوانی و بافت‌های متراکم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تفاوت‌ها موجب می‌شود که هر کدام از این تکنیک‌ها در شرایط خاصی کارآمدتر باشند.

تفاوت های بین ام آر آی و سی تی اسکن

در گذشته، تشخیص بیماری ها بسیار دشوار بود زیرا امکانات پزشکی محدود بود و پزشکان نمی توانستند به موقع بیماری را تشخیص دهند و درمان را آغاز کنند. با پیشرفت علم پزشکی و ابداع ابزارهای پیشرفته پزشکی، امروزه تشخیص بیماری ها آسان تر شده و بیماران سریع تر درمان خود را آغاز می کنند. ام آر آی و سی تی اسکن از جمله روش های دقیق تصویربرداری هستند که امروزه جزء جدایی ناپذیر در تشخیص و حتی درمان بسیاری از بیماری ها محسوب می شوند. اما تفاوت این دو روش تصویربرداری در چیست و چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک، پاسخ این سوال را خواهید یافت.

ام آر آی چیست؟

ام آر آی از روش های تصویربرداری پزشکی برای تشخیص برخی از بیماری ها است. در این روش تصویربرداری، بیمار در میدان دستگاهی که امواج و مغناطیسی بی خطری را تولید می کند، قرار می گیرد و از بافت های درونی بدن او تصاویر متعددی برای پی بردن به بیماری گرفته می شود.

سی تی اسکن چیست؟

سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است که به پزشکان در تشخیص بیماری ها کمک بسیاری می کند. سی تی اسکن با استفاده از پرتو ایکس و پردازش اطلاعات دریافتی از بیمار به توسط کامپیوتر تصاویر دقیقی را از بافت های درونی بدن تهیه میکند. سی تی اسکن بیشترین کمک را به بررسی ضایعات سیستم حرکتی بدن انسان بخصوص استخوان ها میکند. انجام سی تی اسکن زمان زیادی را نمی گیرد و تصاویر آن بسیار باکیفیت می باشند.

تفاوت سی تی اسکن با ام آر آی

1. سی تی اسکن از طریق اشعه های ایکس انجام می شود و تصاویری را از داخل بدن می گیرد؛ اما ام آر آی یک تصویربرداری رزونانس آهنربایی است که از امواج رادیویی و آهنربایی برای تولید تصویر هایی با جزئیات زیاد از داخل بدن انجام می شود. 
2. برای سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می کنند اما ام آر آی این گونه نیست و اطلاعاتی با جزئیات بیشتر در مورد اعضای داخلی بدن و بافت های نرم مانند مغز ، سیستم اسکلتی، سیستم تناسلی و دیگر سیستم های اعضای بدن ایجاد می کند که بسیار دقیق تر از سی تی اسکن است. 
3. سی تی اسکن سریع و بدون درد و بدون هیچ برشی در بدن ایجاد می شود. 
4. ام آر ای هم بدون برش انجام شود اما معمولا صدای زیادی دارد ، زمان بیشتری می برد و ممکن است باعث اضطراب فرد باشد، زیرا فرد در یک مکان بسته داخل یک دستگاه قرار می گیرد.  
5. هر بار سی تی اسکن 2 تا 5 دقیقه زمان می برد در صورتی که ام آر آی 15 تا 20 دقیقه زمان می برد.
6. ام آر آی قیمت بیشتری نسبت به سی تی اسکن دارد. 
7. ام آر ای ممکن است به دلیل وجود آهنربا های بسیار قوی ، کمی آسیب دیدگی و مشکل ایجاد کند.
8. حین استفاده از ام آر آی به همراه داشتن اجسام فلزی و کارت بانکی ممنوع می باشد اما به همراه داشتن اجسام فلزی در سی تی اسکن خطرناک نیست فقط ممکن است عکس را خراب کند.
9. سی تی اسکن ترکیبی از مجموعه تصویر های گرفته شده از اشعه ایکس است که از زاویه های مختلف انجام می شود و از کامپیوتر برای ایجاد تصاویر از اشعه ایکس استفاده می کنند اما ام آر آی اسکنی است که امواج رادیویی آن تصاویر دقیق تری را از بافت و استخوان ایجاد می کنند.

کدام روش امنیت بیشتری دارد؟

1. عموماً سی تی اسکن و ام آر آی هر دو امن هستند . اگرچه ممکن است برخی از افراد مشکلاتی هم پیدا کنند. 
2. در ام آر آی برخلاف سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده نمی شود و در این روش از امواج رادیوفرکوئنسی بی خطر استفاده می شود به طوری که ام آر آی حتی در بارداری هم قابل انجام است اما سی تی اسکن در بارداری ممنوع می باشد. 
3. اما در کل نباید آن را روی بیماران مبتلا به گرفتگی رگ های مغز و اعصاب انجام دهند و پزشک باید تشخیص دهد که در چنین شرایطی ام آر آی خطر ندارد زیرا چنانچه در نمناک اشاره کرده ایم در بعضی از افراد ممکن است این گرفتگی ها باعث خونریزی مغزی و مرگ شود. 
4. یکی دیگر از مشکلات ام آرآی این است که هر جسم فلزی می تواند به آن واکنش نشان دهد.
5. تمام اجسام فلزی و یا منافذ اکسیژن باید از دستگاه ام آر آی دور نگه داشته شوند  زیرا ممکن است به آهنربای موجود در بدن فرد بچسبد و باعث آسیب دیدگی یا حتی مرگ شود اما سی تی اسکن این مشکلات را ندارد ، فقط ممکن است در دوران بارداری امن تلقی نشود. 

سی تی اسکن و ام آر آی توانایی تشخیص چه بیماری هایی را دارند؟

سی تی اسکن برای تشخیص موارد زیر کاربرد دارد:

1. تصویربرداری از مغز برای تمایز بین انواع سکته 
2. ارزیابی آسیب دیدگی به سر ، مخصوصاً آسیب دیدگی صورت 
3. کمک به تعیین تشخیص انواع دل درد یا درد لگن، معده، روده کوچک و دیگر اندام های داخلی 
4. تعیین علت درد ناشناخته در بدن 
5. همچنین می تواند شکستگی استخوان ها را نیز نشان دهد.

اما ام آر آی برای تشخیص

ام آر آی هم برای تصویر های دقیق از اندام ها، بافت های نرم و دیگر قسمت هایی که نمی توان به راحتی آن ها را دید، انجام می شود.

آیا از طریق سی تی اسکن یا ام آر آی می توان سرطان را مشاهده کرد؟

تشخیص سرطان از طریق نمونه برداری بافت انجام می شود. سی تی اسکن و ام آر آی می توانند توده هایی که شبیه به تومورهای سرطانی هستند را نشان دهند اما ابزار دقیقی برای تشخیص سرطان محسوب نمی شوند، البته می تواند بهترین مکان برای بایوپسی یا نمونه برداری را مشخص کند. همچنین اگر بیماری سرطان مشخص شده باشد، پزشک می تواند با انجام این آزمایش بفهمد که سرطان دقیقاً در کدام قسمت پخش شده است.

آیا با سی تی اسکن و ام آر آی می توان قسمت های استخوانی بدن را دید؟

هردو قادر هستند ساختارهای استخوانی بدن را ببینند و از آن ها تصاویر خوبی ایجاد کنند.

با انجام سی تی اسکن چه چیزهایی را می توان دید، که ام آر آی قادر به انجام آن نیست؟

اکثر دستگاه های کنونی ام آرآی نمی توانند به سرعت مغز را اسکن کنند و علت سکته را نشان دهند. عموماً سی تی اسکن یک روش سریع تر است و در شرایط اورژانسی ابزار تشخیصی عالی محسوب می شود اما ام آر ای معمولا در شرایط غیر اورژانسی برای بررسی تصاویر جزئی تر مورد استفاده قرار می گیرد.

چه کسانی نباید ام آر ای انجام دهند؟

افرادی که شرایط زیر را دارند، قبل از ام آر ای حتماً باید با پزشک صحبت کنند، زیرا ممکن است جزء موارد ممنوعه برای این نوع آزمایش باشند:

1. وجود هر گونه دریچه مصنوعی فلزی قلب
2. وجود مفصل های مصنوعی
3. گرفتگی عروق در مغز
4. ایمپلنت دندان
5. دندان مصنوعی
6. ایمپلنت های پمپ دارو
7. ایمپلنت چشم
8. مشکلات قلبی
9. سیم های فلزی یا هرگونه جسم فلزی کاشته شده در بدن
10. آ.یو.دی. 
11. تحریک کننده های عصبی
12. چاقی
13. هر گونه آرایش یا تتو
14. عمل زیبایی
15. بارداری

در نهایت؛ برای اطمینان بیشتر حتما باید هر گونه عمل جراحی ، مصرف دارو یا هر اقدامی که تا به حال روی بدن خود انجام داده اید و یا هر بیماری که دارید را به پزشک تان اطلاع رسانی کنید تا تشخیص دهد که ام آر آی برای شما مناسب است یا خیر.