دکتر سلامت

سلنیوم یک ریزمغذی حیاتی و مهم برای بدن انسان محسوب می‌شود. این ماده معدنی نقش بسیار حیاتی در تقویت سیستم ایمنی بدن و حفاظت در برابر عفونت‌ها ایفا می‌کند. همچنین، سلنیوم برای تنظیم صحیح عملکرد غده تیروئید و تولید هورمون‌های این غده ضروری است. از این رو، اطمینان از دریافت کافی سلنیوم از طریق رژیم غذایی بسیار مهم است تا از بروز کمبود این ریزمغذی در بدن پیشگیری شود.

سلنیوم چیست و کمبودش چه عوارضی در بدن دارد؟

سلنیوم یک ماده معدنی مهم در بدن محسوب می شود که برای فرآیندهای متنوعی از جمله موارد زیر ضروری است:

• متابولیسم هورمون تیروئید
• تولید مواد مغذی
• محافظت از بدن در برابر عفونت ها

کمبود سلنیوم، همانطور که از نامش پیداست، به معنای دریافت ناکافی سلنیوم توسط بدن است که مشکلات متعددی را برای سلامت فرد ایجاد می کند. میزان سلنیوم در منابع غذایی معمولاً بر اساس کیفیت غذای افراد تعیین می شود. این ماده معدنی نقش حیاتی در بسیاری از فرآیندهای بدن ایفا می کند و کمبود آن می تواند عوارض جدی برای سلامتی داشته باشد.

عوامل مختلفی از جمله درجه قلیایی بودن می تواند در جذب سلنیوم تاثیرگذار باشد و در نتیجه ممکن است که علیرغم منابع غذایی مفید ، باز هم فرد به کمبود سلنیوم مبتلا باشد که البته اتفاق نادری است . تغییرات آب و هوایی نیز در کمبود این ماده در بدن افراد موثر می باشد که معمولاً در کشورهای آمریکایی بیش از نقاط دیگر در جهان می باشد.

فواید سلنیوم

سلنیوم یک ماده معدنی است که از عملکردهای مختلفی در بدن حمایت می کند، از جمله عملیات مربوط به غدد درون ریز، سیستم ایمنی و سیستم قلبی عروقی.

تیروئید بخشی از سیستم غدد درون ریز می باشد که معمولاً غلظت بالای سلنیوم را بر اساس بافت اعضای بدن تعیین می کند . کمبود سلنیوم همچنین می تواند روی عملکرد مغزی فرد موثر باشد.

علائم کمبود سلنیوم در بدن چیست ؟

کمبود سلنیوم در بدن علائم مختلفی را دارد که عبارتند از :

• ناباروری در مردان و زنان
• ضعف عضلانی
• خستگی
• مشکلات ذهنی
• ریزش مو
• ضعف سیستم ایمنی بدن
• مشکلات قلبی
• مشکلات مفصلی

چه کسانی در معرض خطر کمبود سلنیوم هستند ؟

افراد دارای شرایط زیر بیش از بقیه در معرض خطر می باشند :

• افراد دیالیزی
• افراد مبتلا به ویروس ایدز
• افرادی که به اختلالات گوارشی مبتلا هستند

*هر کدام از موارد بالا می تواند جذب سلنیوم را مختل کند.

جذب سلنیوم برای چه کسانی مهم تر می باشد ؟

سلنیوم برای همه افراد مهم است اما افراد با شرایط زیر باید بیش از همه به میزان آن در بدن خود توجه کنند :

• افرادی که دچار بیماری های تیروئیدی هستند
• افراد مبتلا به سرطان
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
• خانم های باردار
• افرادی که با کمبود سلنیوم مواجه هستند

کمبود سلنیوم چگونه تشخیص داده می شود ؟

کمبود سلنیوم تشخیص سختی برای پزشکان دارد زیرا آزمایش های گسترده برای آن در دسترس نیست. در بعضی از موارد پزشک سطح مواد معدنی بدن را اندازه گیری می کند و همچنین میزان آنزیمی را اندازه می گیرند که برای عملکرد مناسب سلنیوم مورد نیاز می باشد . اگر سطح این آنزیم کم باشد ، احتمالا سلنیوم به اندازه کافی در بدن فرد وجود ندارد.

کمبود سلنیوم چگونه درمان می شود ؟

اولین راه درمانی برای این کمبود سلنیوم ، استفاده از رژیم غذایی سرشار از سلنیوم می باشد . برخی از مواد غذایی حاوی سلنیوم عبارتند از :

• بادام زمینی برزیلی
• تن ماهی
• برنج
• لوبیا
• نان گندم
• میگو
• استیک گوشت
• جگر
• پنیر کاتیج
• تخم مرغ
• برنج قهوه ای

افراد بالای 14 سال باید روزانه 55 میکروگرم سلنیوم دریافت کنند . خانم های باردار یا شیرده نیز باید 70 میکروگرم سلنیوم در روز مصرف کنند . مصرف بیش از 900 میکروگرم سلنیوم در روز سمی است . علائم مصرف بیش از حد سلنیوم می تواند باعث شود که نفس شما بوی سیر و یا فلز بدهد.

عوارض کمبود سلنیوم

کمبود سلنیوم باعث ضعف عضلانی خواهد شد و مشکلات مفصلی و پوکی استخوان را به همراه دارد . خستگی ، درد مفصل ، دردهای عضلانی ، ضعف عضلانی و کوفتگی بدن همگی از عوارض کمبود سلنیوم می باشد . افراد روماتیسمی بیش از سایرین با کمبود این ماده معدنی در بدن مواجه هستند.

مشکلات باروری

زمانی که بدن فرد با کمبود سلنیوم مواجه باشد ، در قسمت های مختلف رشد بدن اختلال ایجاد می شود و در نتیجه خطر سقط جنین برای او بیش از بقیه وجود خواهد داشت.

مشکلات و بیماری های مفصلی

کمبود سلنیوم روی اختلالات استخوانی تاثیر گذار است و فرد را با مشکلات استخوانی ، آسیب های مفصلی ، مفصل های شل و بیش از حد بزرگ ، انگشتان کوتاه ، محدودیت حرکت مفصلی ، خستگی های غیر طبیعی و دردهای مزمن مواجه می کند.

مشکلات و بیماری های قلبی

کمبود سلنیوم بیش از همیشه فرد را در معرض ابتلا به بیماری های قلبی قرار می دهد و مشکلاتی را در جریان خون ، قلب و عروق ، ضربان قلب ، مرگ بافت عضلانی ، شوک قلبی و گشادی دریچه قلب ایجاد می کند.

**مصرف بیش از حد سلنیوم نیز می تواند باعث ایجاد مشکلات گوارشی ، حالت تهوع ، مزه فلز در دهان ، نفس بد بو شبیه بوی سیر، اسهال ، قرمز شدن پوست ، شکنندگی ناخن ها ، ریزش مو، از بین رفتن سفیدی رنگ دندان ، کلافه بودن و مشکلات سیستم عصبی شود پس به اندازه کافی به بدن سلنیوم برسانید اما در مصرف آن زیاده روی نکنید. **