دکتر سلامت

بوی بد دهان کودک که به طور مداوم و پیوسته در طول روز وجود داشته باشد، نشانه احتمالی وجود اختلالی به نام هالیتوسیس است. هالیتوسیس یک اختلال پزشکی است که باید مورد بررسی و درمان قرار گیرد. در چنین مواردی، توصیه می‌شود بدون تأخیر به پزشک مراجعه کرده و از او راهنمایی و مشاوره دریافت کنید تا علت این بوی نامطبوع دهان مشخص شده و درمان مناسب آن آغاز شود.

بوی بد دهان در کودکان معمولا هنگام بیدار شدن از خواب یا بعد از خوردن چیزی اتفاق می افتد، اما اگر این مشکل در طول روز ادامه داشته باشد، ممکن است نشانه وجود مشکلی در کودک باشد. بهداشت ضعیف دهان یکی از عوامل اصلی است، اما تنها علت موجود نیست. بنابراین، بهتر است که علت اصلی این مشکل را شناسایی و برطرف کنید.

بد بویی دهان در کودکان هالیتوسیس یا هالیتوزیس چیست ؟

هالیتوسیس یک وضعیت پزشکی است که در آن دهان کودک به طور مداوم بو می دهد که می تواند باعث خجالت در آن ها یا والدینشان شود . معمولا بوی بد دهان در کودکان بیش از نوجوانان است زیرا کودکان تمایل به خوردن هر چیزی دارند و الگوی خواب آن ها کمی متفاوت تر است ، پس ممکن است که شما هم بوی بد دهان معمول را با هالیتوسیس اشتباه بگیرید.

چگونه هالیتوسیس را تشخیص دهیم ؟

معمولا کودکان مبتلا به هالیتوسیس، دهان یا هوای خارج شده بدبو از طریق بینی خود دارند و این بو زمانی بدتر می شود که ترکیبات سولفور نیز در آن وجود داشته باشد . اگر علت هالیتوسیس را بدانید، یعنی نصف راه را رفته اید که در این صورت باید سریعا به یک متخصص مراجعه کنید تا او با بررسی پیشینه مشکلات دهان و دندانی کودک ، بتواند تشخیص دقیقی بدهد.

•  در 90 درصد موارد بهداشت ضعیف دهان و دندان در کودک تشخیص داده می شود.
•  تشخیص صحیح هالیتوسیس ممکن است نیازمند آزمایش از سر و گردن و یا آزمایش دندانی باشد.
•  تشخیص این مشکل ممکن است که از طریق لوازمی در دهان کودک انجام شود. 

علائم و نشانه های این بیماری در بین کودکان متفاوت است اما عموما شامل موارد زیر می باشد:

•  بوی منزجر کننده و واضح :نفس بد بو می تواند بوی آمونیاک ، کبد خام، استون، ماهی مرده، کره فاسد یا جوراب کثیف را بدهد.
•  مزه بد دهان که معمولا بعد از مسواک زدن هم از بین نمی رود.

کودکان مبتلا به این مشکل از لحاظ روانی زیر فشار زیادی هستند و باید هرچه سریع تر درمان مناسب برای آن ها در پیش گرفت.

چه عواملی باعث بوی بد دهان کودک می شود ؟

دلایل هالیتوسیس می تواند شامل موارد زیر باشد :

1. بهداشت ضعیف دندان

بهداشت ضعیف دهان و دندان یکی از رایج ترین علت های هالیتوسیس در کودکان است که مسواک نزدن در کودکان باعث ایجاد پلاک های دندانی در دهان آن ها می شود .

•  پلاک دندانی باکتری است که از باقیمانده غذاها و پروتئین ها در دندان می ماند.
•  دهان بدبو مخصوصا می تواند به علت جرم های باقیمانده روی دندان های کودک باشد.
•  پلاک ها می توانند روی داندن ، پشت آن یا بین دندان ها و گاهی اوقات لثه ها نیز ظاهر شوند.
•  پلاک های دندانی نه تنها نفس بد بو را به وجود می آورند بلکه می توانند باعث بیماری های لثه نیز بشوند. 

2. دهان خشک

بزاق دهان به از بین بردن باکتری های موجود در دهان کمک می کند و زمانی که خواب هستیم، بزاق دهان ترشح نمی شود و به همین دلیل بعد از بیدار شدن با بوی بد دهان مواجه می شویم .

اگر بزاق کافی در دهان فرد تشکیل نشود ، وضعیتی به وجود می آید که به آن زروستومیا می گویند که باعث خشکی بیش از حد دهان و بد بو شدن نفس او خواهد شد.

3. باکتری زبان

زبان دقیقا در جایی قرار گرفته که تمام باکتری های دهان در همان جا متمرکز می شوند ، پس حتما باید به فرزند خود آموزش دهید که هنگام مسواک زدن، تمیز کردن زبان را نیز فراموش نکند و همچنین می توانید از یک مسواک جداگانه برای تمیز کردن و از بین بردن لایه سفید روی زبان استفاده کنید.

4. نفس کشیدن با دهان

کودکان معمولا هنگام خواب یا گرفتگی بینی با دهان باز می خوابند و زمانی که دهان آن ها باز است، بزاق دهان تولید نخواهد شد و خشکی دهان نیز می تواند باعث زروستومیا شود و همچنین خطر پوسیدگی دندان را نیز افزایش می دهد.

5. عفونت دهان یا بیماری های لثه

ممکن است که فرزند شما مبتلا به بیماری های لثه یا عفونت های دهانی باشد که در اثر کمبود مراقبت به وجود می آید که این عفونت ها می توانند در نتیجه محتوای قند بالا در رژیم غذایی یا بهداشت ضعیف دهان و دندان ان ها باشند .

التهاب یا بیماری های لثه ای همچنین باعث ورم لثه می شوند و می توانند علت بوی بد دهان کودک باشند.

6. پوسیدگی یا آبسه دندانی

آبسه دندان نیز عفونتی است که باعث تشکیل جرم در دندان می شود و پوسیدگی آن می تواند آسیبی همیشگی را با ایجاد حفره های کوچک در دندان ایجاد کند که هر دو وضعیت باعث بوی بد دهان کودک خواهد شد .

آبسه دندانی در کودکان رایج است که به علت آسیب به دندان و حفره های خالی در دهان ایجاد می شود ، در حالی که پوسیدگی دندان می تواند به علت رژیم ضعیف و بهداشت نا مناسب دندانی باشد.

7. مواد خارجی

•  دندان های مصنوعی یا براکت ها در دهان نیز می تواند با بوی بد دهان مرتبط باشند.
•  دهان بد بو در کودکان کوچک تر نیز می تواند در نتیجه اجسام خارجی مثل اسباب بازی های بسیار ریز یا مواد غذایی باشد که در سوراخ بینی خود گذاشته اند .

معمولا خارج کردن این مواد باعث از بین رفتن بوی بد دهان ان ها می شود اما اگر بعد از آن هم بو برطرف نشد ، سریعا به پزشک مراجعه کنید و موضوع را جدی بگیرید.

8. غذا

غذایی که می خوریم، اصلی ترین فاکتور برای تعیین نوع بوی دهان ماست.

•  غذا هایی مثل سیر، پیاز یا پنیر می تواند علت بدبویی دهان کودکان باشد .
•  رژیم غذایی خاص با بهداشت ضعیف دهان نیز می تواند منجر به هالیتوسیس شود.
•  پروتئین بالا یا کربن کم نیز ممکن است باعث بدبویی دهان کودک شود.
•  کمبود کربوهیدرات در بدن نیز باعث تولید کتون می شود که کتون های بلا استفاده در بدن در هوای تنفسی ما نیز وجود دارند و بویی شبیه به استون را در دهان فرد به وجود می آورند. 

9. لوزه

لوزه ها حفره های کوچک و عمیقی هستند و در جایی قرار گرفته اند که مواد غذایی و آلودگی ها در آن ها انباشته می شوند.

• سنگ های لوزه ، نقاط سفیدی از آلودگی ها هستند که می توانند باعث بدبویی دهان در کودکان و نوجوانان شوند که این ذرات معمولا حاوی باکتری بی هوازی هستند و با مقداری ترشحات و اجزای مواد غذایی همراه می باشند که بوی دهان را بد می کنند.

10. داروها

استفاده مداوم از آنتی بیوتیک ها به مدت یک ماه یا بیش از آن می تواند علت بد بو شدن دهان باشد. همچنین داروهای ضد افسردگی ، ضد جنون ، آنتی هستامین ها ، داروهای ضد تشنج و داروهای متسع کننده مری نیز می تواند باعث خشکی دهان یا زروستومیا شود.

11. دیگر مشکلات پزشکی

گاهی اوقات هالیتوسیس می تواند نشان دهنده یک مشکل جسمی در فرد باشد.

•  مشکلات تنفسی مثل سینوس ، آسم و بزرگ شدن بافت غده بینی می تواند علت این بد بویی دهان باشد .
•  وضعیت های دیگری مثل دیابت ، عفونت های معده ، نارسایی کلیه ، مشکلات کبدی و سرطان دهان نیز از علت های دیگر این مشکل است .
•  هالیتوسیس همچنین می تواند ریشه روانی نیز داشته باشد که در آن فرد باور دارد این مشکل را داراست و در آن وسواس پیدا می کند که البته معمولا برای کودکان به وجود نمی آید .

به هر حال کودک باید نزد متخصص برود و علت اصلی این مشکل را پیدا کند تا درمان دقیق تری برای او اعمال شود.

راهکارهای پیشگیری از بدبویی دهان در کودکان

یاد دادن بهداشت صحیح دندانی به کودکان یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری از مشکلات بدبویی دهان است . چنانچه بخش سلامت دهان و دندان نمناک اشاره کرده است حتما مطمئن شوید که کودک شما :

1. دندان هایش را به طور منظم مسواک می زند که حداقل باید دو دقیقه طول بکشد. بعد از هر وعده غذایی نیز باید دهان او را بشوید.

2. استفاده از شوینده دهان بدون الکل نیز توسط دندانپزشکان توصیه می شود .

3. به کودک خود در نخ دندان کشیدن کمک کنید.

4. قسمت پشتی دندان ها و عقب زبان را مسواک بزند .

5. آب کافی را بنوشد تا از خشکی بدن و دهان او جلوگیری شود.

6. صبحانه سالم مصرف کند که شامل میوه ها و سبزیجات می شود و باعث می شود که قند زیادی در بدن آن ها وجود نداشته باشد و هیچ وعده غذایی نیز نباید نادیده گرفته شود .

7. چکاپ دندانی منظم داشته باشد.

8. براکت های دندانی یا هر ایمپلنت دندانی دیگری را به طور منظم تمیز کند.

درمان های پزشکی هالیتوسیس

درمان های مختلفی برای هالیتوسیس وجود دارد که شامل موارد زیر است :

•  در موارد خشکی دهان ، پیشنهاد می شود که از نوشیدنی های بدون قند استفاده کنید تا میزان بزاق دهان افزایش پیدا کند .
•  ممکن است که گاهی اوقات پزشک جایگزین های بزاق مصنوعی را برای فرد تجویز کند .
•  اگر این مشکل به بیماری های لثه یا عفونت های دندانی مرتبط باشد ، ممکن است که پزشک پروسه های دارویی یا جراحی را برای درمان این وضعیت انجام دهد .
•  در مورد پوسیدگی یا آبسه های دندانی نیز درمان های جراحی برای حذف عفونت مورد نیاز خواهد بود.
•  اگر علت هالیتوسیس وضعیت پزشکی در فرد باشد ، باید قبل از هر چیز آن مشکل مزمن برطرف شود. 

درمان های خانگی برای درمان دهان بدبو در کودکان

1. جعفری

جعفری یک تازه کننده دهان و نفس فرد است که خواص ضد عفونی ملایم نیز دارد و همچنین هضم آسانی دارد و گاز درونی بدن را کاهش می دهد . پس کودک خود را تشویق کنید که همراه با غذا مقدار کمی جعفری نیز بجود اما مراقب باشید که در خوردن آن زیاده روی نکند و البته قبل از آن حتما با پزشک مشورت کنید .

2. رژیم غذایی سالم

میزان قند مصرفی در رژیم غذایی کودک را کاهش دهید . نوشیدنی های کربنی ، شیرین و میان وعده هایی مثل شکلات ها را کاهش دهید و از غذا هایی که بزاق دهان را افزایش می دهد، مثل برنج قهوه ای ، پرتقال ، سبزیجات سبز تیره ، میوه ها ، آجیل ، ماهی و لوبیا استفاده کنید .

3. رازیانه

رازیانه نیز یک خوشبو کننده طبیعی دهان است که باعث افزایش میزان بزاق در دهان می شود .

4. سرکه سیب

سرکه سیب بدن فرد را از سم ها پاکسازی می کند و همچنین شما را از بدبویی دهان خلاص می کند . یک قاشق سرکه سیب را در یک فنجان آب بریزید و آن را قرقره کنید که قرقره کردن برای کودکان سخت است ، پس از آن ها بخواهید که چند ثانیه آن را در دهان خود نگه دارند و بعد بیرون دهند.

5. جوش شیرین

جوش شیرین نیز می تواند PH دهان را تغییر دهد و مسواک زدن دهان کودکان با مقدار بسیار کمی جوش شیرین به آن ها کمک می کند که باکتری از دهان آن ها خارج شود .

6. مرکبات

مرکباتی مثل پرتقال می توانند به افزایش بزاق دهان کمک کنند . خوردن یک پرتقال بعد از نهار یا یک گریپ فروت بعد از صبحانه برای دندان ها بسیار مفید است .

7. هل و میخک

ادویه جاتی مثل هل و میخک می توانند جزء خوشبو کننده های طبیعی دهان باشند که بد بویی نفس کودکان را از بین می برند .

به یاد داشته باشید که قبل از مصرف هر یک از موارد بالا حتما با پزشک مشورت کنید.